Đề bài: Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu
Bài văn mẫu Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu
I. Dàn ý Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu về bài thơ:
– Bài thơ “Sang thu” là bài thơ đặc sắc của Hữu Thỉnh.
– Hai khổ thơ đầu của tác phẩm đã khắc hoạ được một bức tranh thiên nhiên đang chuyển mình sang thu đầy gợi cảm.
2. Thân bài
– Hương thơm thanh nhã, nồng đượm “phả” vào trong gió
– Gió thì se se lạnh gợi những bâng khuâng và cả những yêu thương
– Từ “bỗng” đứng đầu câu diễn tả cảm giác bất ngờ, xao xuyến khi thu sang
– Cụm từ “hình như” cất lên khi thấy mọi vật đổi thay là lúc tác giả nhận ra thu về
– Dòng sông không còn vội vã như xưa, giờ đây sông chảy chầm chậm, dềnh dàng
– Những cánh chim như vội vàng hơn, nhanh chóng hơn
– Đám mây mơ màng vương chút cuối hạ
3. Kết bài:
Khái quát giá trị đoạn thơ: Hai khổ thơ nhẹ nhàng, ngắn gọn mà đã mở ra cho ta một bức tranh thu vừa sống động lại vừa nên thơ.
II. Bài văn mẫu Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu
1. Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu ngắn gọn, mẫu số 1 (Chuẩn):
Mỗi năm có 4 mùa xuân, hạ, thu, đông và thiên nhiên cũng vậy tùy theo thời gian mà đổi thay cảnh sắc. Mùa nào cũng đều đẹp, đều yêu, nhưng có lẽ mùa thu là một trong những mùa đẹp nhất, tình nhất. Bởi thế mà nhiều nhà văn, nhà thơ đều bị thu hấp dẫn mà viết nên những thi phẩm độc đáo, thành công. Bài thơ “Sang thu” của nhà thơ Hữu Thỉnh là một bài thơ hay như thế. Hai khổ thơ đầu của tác phẩm đã khắc hoạ được một bức tranh thiên nhiên đang chuyển mình sang thu đầy gợi cảm.
” Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Hương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về”
Ổi là thức quả dân dã, quen thuộc ở mỗi vùng quê. Khi thu sang cùng là lúc ổi bắt đầu ra hoa, kết trái, hương thơm thanh nhã, nồng đượm mà vấn vương lòng người hòa quyện vào trong không gian nhờ ngọn gió se. Gió thì se se lạnh gợi những bâng khuâng và cả những yêu thương. Ta như cảm nhận được hương ổi cũng đang thong dong cùng gió đi khám phá những ngõ ngách của làng quê mình, câu thơ còn gợi liên tưởng về hình ảnh người thì sĩ đang đứng nơi nào đó, dùng khứu giác để cảm nhận, mà tận hưởng thứ hương ổi mê đầy mê hoặc ấy. Hương ổi không nặng nề hay quá đậm đà mà phả nhè nhẹ trong gió càng khiến người ta khắc khoải những thương yêu. Từ “bỗng” đứng đầu câu tựa như một sự bất ngờ khi thu sang, có lẽ người thi sĩ cũng từng chờ đợi giây phút thu về nên khi nhận ra những dấu hiệu ấy cảm thấy có chút ngạc nhiên phá lẫn sự mừng vui, đón đợi. Cụm từ “hình như” diễn tả sự mơ hồ, không chắc chắn nhưng trong câu thơ “Hình như thu đã về” lại được dùng để nhận định khoảnh khắc sang thu, chứa chan cảm xúc yêu thương, có chút náo nức, mong chờ của người thi sĩ.
Thu đã về rồi sao? Thu về trên quê hương, trên từng cánh đồng quê, từng dòng sông, bầu không khí và trên cả từng ngõ ngách đường làng. Thu về trong thơ bao thi nhân khác là sương giăng mờ kín lối, là lá vàng bắt đầu rụng cành, là gió heo may lành lạnh, thì với Hữu Thỉnh, thu mang một nét đẹp đầy riêng biệt:
” Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”.
Những bài Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu hay nhất
Chia tay mùa hè, thu sang khiến đất trời và cảnh vật thay áo mới, nhẹ nhàng, thư thái và êm đềm hơn. Dòng sông không còn vội vã như xưa, giờ đây sông chảy chầm chậm, dềnh dàng, mang cả vị thu trong từng làn nước xanh trong. Dòng sông nhẹ trôi gợi cảm giác nhẹ nhàng, yên bình nơi sâu thẳm tâm hồn của mỗi độc giả. Và trên không trung kia nữa, những cánh chim như vội vàng hơn, nhanh chóng hơn, dường như cánh chim cũng cảm nhận được cái chớm lạnh của đầu thu nên vội vã bay về phương Nam tránh rét.
Điều tuyệt vời nhất mà tạo hoá đã ban tặng cho mùa thu là một sắc trời riêng biệt, vừa dịu dàng lại vừa mạnh mẽ, vừa như chùng chình, chậm dãi lại vừa như vội vã, hối hả. Bởi thế mà đứng trước khoảnh khắc giao mùa, Hữu Thỉnh không khỏi bị hấp dẫn trước vẻ đẹp ấy. Ta còn nhớ Nguyễn Khuyến từng viết về trời thu đầy đẹp đẽ:
” Trời thu xanh ngắt mấy tầng cao”
Hãy trong thơ Xuân Diệu, trời thu nhuộm một màu áo ” mơ phai” đầy huyền diệu:
” Đây mùa thu tới – mùa thu tới
Với áo mơ phai dệt lá vàng”
Thì đến với Hữu Thỉnh, trời thu có nét riêng độc đáo, thứ còn đám mây mơ màng vương chút cuối hạ:
” Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Phải chăng áng mây kia cũng đang rạo rực khi thu về, muốn được khoe vẻ ưu tư và trầm mặc đầy yêu thương của mình với thế gian nhưng cũng còn chút nuối tiếc khi phải rời mùa hạ, muốn giữ lại chút gì đó của nắng vàng ấm áp.
Hai khổ thơ nhẹ nhàng, ngắn gọn mà đã mở ra cho ta một bức tranh thu vừa sống động lại vừa nên thơ. Có lẽ, sự cảm nhận tinh tế cùng tài năng trong ngòi bút tài hoa của mình, Hữu Thỉnh mới viết nên hồn thơ đẹp đến nao lòng như thế.
——————- Hết bài 1 ———————-
Bằng việc tham khảo bài văn mẫu bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu ở trên, chúng ta đã phần nào bức tranh chuyển mình mùa thu tuyệt vời qua nét thơ đầy cảm xúc của tác giả Hữu Thịnh. Tiếp theo, để hiểu rõ hơn về đặc điểm của mùa thu cũng như tâm trạng của tác giả khi tiết trời chuyển sang thu, mời các em tham khảo dàn ý + bài văn mẫu phân tích bài thơ Sang Thu của chúng tôi.
2. Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu, mẫu số 2:
Thiên nhiên, tạo hóa luôn là nguồn cảm hứng bất tận cho những nhà văn, nhà thơ được sáng tạo qua lăng kính nghệ thuật của mình. Lấy chất liệu từ thực tế, qua thời gian thai nghén, ấp ủ, những tác phẩm viết về thiên nhiên luôn mang màu sắc cá tính đặc trưng của tác giả, khi buồn bã đìu hiu, lúc nhiệt huyết, sôi nổi. Với Hữu Thỉnh, thiên nhiên trong ông là mùa thu, mùa của nỗi buồn man mác, nhưng dường như cái buồn ấy chẳng hề khiến cho ông cảm thấy u ám mà trái lại, mùa thu của ông đẹp tựa một cô thiếu nữ e thẹn, ngượng ngùng và dồi dào sức sống. Trong hai khổ đầu bài thơ “Sang thu”, Hữu Thỉnh đã miêu tả một cách tỉ mỉ những bước chuyển mình của đất trời giao thoa giữa hai mùa, tạo nên một bức tranh thiên nhiên huyền diệu, tinh tế.
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Xuất thân trong hoàn cảnh nghèo đói và trải qua tuổi thơ dữ dội, phải sống với bác, đi làm thuê từ khi mới mười tuổi nên thơ Hữu Thỉnh thường bắt nguồn từ những điều giản đơn, quen thuộc trong cuộc sống. Những tác phẩm của ông, từ thơ đến truyện ngắn, đều mang giọng điệu tự nhiên, hồn hậu, thể hiện một tâm hồn nhạy bén, phong phú và yêu cái đẹp. Nội dung không chỉ đơn thuần là kể, tả mà còn được lồng ghép những triết lý cuộc sống sâu sắc được tác giả đúc rút từ chính kinh nghiệm bôn ba của mình. Cũng chính vì vậy mà thơ ông luôn mang âm hưởng quen thuộc mà mới mẻ, bình dị mà đặc sắc, ẩn trong đó là những bài học quý báu, có giá trị nhân văn sâu sắc.
Từ những câu thơ đầu tiên, ta đã mường tượng được hương sắc của mùa thu đang từng bước bao trùm lên vạn vật:
“Bỗng nhận ra hương ổi
Phả vào trong gió se
Sương chùng chình qua ngõ
Hình như thu đã về.
Bài Bình giảng hai khổ thơ đầu bài Sang thu có dàn ý chi tiết
Với Xuân Diệu, mùa thu đến với sắc “mơ phai” tình tự và mộng mơ “Đây mùa thu tới, mùa thu tới / Với áo mơ phai dệt lá vàng” thì Hữu Thỉnh lại nhận ra mùa thu bằng mùi hương. “Hương ổi”, mùi hương đặc trưng, “gió se”, cơn gió heo may mang âm hưởng mùa thu Bắc Bộ. Mùi ổi dân dã, thanh thuần đượm vào trong không khí “phả” vào gió, vào lồng ngực. Cái “bỗng” sao mà ngạc nhiên, bất ngờ, thú vị đến thế. Dường như, tác giả bị bất ngờ trước sự xuất hiện của nàng thơ mùa thu, dù đã biết chắc chắn nó sẽ đến, đã đợi chờ từ trước, nhưng khi thu đến thật, Hữu Thỉnh vẫn không hết bỡ ngỡ mà “bỗng nhận ra” dư vị ngọt ngào ấy. Động từ “phả” mạnh mẽ, quyết liệt, thể hiện sự nhanh chóng, dứt khoát. Mùa thu tưởng chừng như nhẹ nhàng lắm, dịu dàng lắm, nhưng tác giả không viết “thổi vào trong gió se” mà là “phả”. Mùa thu đã xâm chiếm cả không gian, mang hương ổi, mang cái se lạnh phả vào tâm hồn người nghệ sĩ nhạy cảm, khiến ông phải rung động, phải ngạc nhiên. “Sương chùng chình qua ngõ”, lại một hình ảnh đặc trưng của mùa thu: sương. Làn sương mỏng manh như một bức màn bạc, “chùng chình”, chậm chạp len lỏi vào từng con phố, từng ngóc ngách. Từ “chùng chình” gợi cảm giác nặng nề, kéo dài. Mùa thu từng chút, từng chút trải lên vạn vật một lớp sương mờ ảo, thêm chút gió se nao lòng và mùi ổi thơm quen thuộc, bình dị. Để rồi, nhà thơ phải bật thốt lên “Hình như thu đã về?”. Những dấu hiệu đã rõ ràng đến thế, nhưng tâm hồn thi sĩ vẫn chưa cảm thấy chắc chắn, mọi thứ mới chỉ “hình như”. Thu về tự bao giờ, đem đến bao ngỡ ngàng, bối rối. Thu về từ sương hay từ gió, từ hương ổi nồng nàn hay từ nỗi nhạy cảm của nhà thơ. Cái ngỡ ngàng đáng yêu như người con gái kín đáo, “tình trong như đã mặt ngoài còn e”, đã hiển nhiên đến thế mà sao chẳng dám tin tưởng, chẳng thể rõ ràng.
Cái bỡ ngỡ ban đầu dần tan đi, nhường chỗ cho những rung động động chân thật, mãnh liệt trước mùa thu:
“Sông được lúc dềnh dàng
Chim bắt đầu vội vã
Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu.”
Cùng với những bước chân đầu tiên của nàng thu, vạn vật cũng chuyển mình đón chào một hơi thở mới, một dòng chảy mới. Sông “dềnh dàng”, dòng sông trở nên chậm chạp, uể oải hơn khi mùa thu đến, giống như làn sương “chùng chình”, nặng nề., nhưng những cánh chim lại trở nên “vội vã”, hối hả chuẩn bị cho cuộc di cư về phương Nam tránh rét. Nếu mùa hạ gợi nhắc đến sức sống, năng lượng tràn đầy khiến con người muốn vận động nhanh hơn, mùa đông lại là sự lạnh lẽo, cô liêu, u ám và rề rà, thì mùa thu lại mang những sắc thái đối lập, phong phú. Nơi “chùng chình”, “dềnh dàng”, nơi lại “vội vã”, nhưng tất cả đều mang cảm giác mới mẻ, xao xuyến khi mùa thu về, xua tan cái nóng nực của mùa hạ bỏng cháy. Thu dịu êm, mơ hồ và nhẹ nhàng, như một bước đệm nhảy vọt khi đông đến. Mùa thu là sự giao thoa giữa hai sắc thái đối lập, có lẽ vì vậy mà ta nhìn thấy trong mùa thu vừa có cái sức sống âm ỉ, lại vừa có sự u hoài, buồn bã.
Hình ảnh đẹp nhất của hai khổ đầu bài thơ “Sang thu” là cảnh gợi tả đám mây
“Có đám mây mùa hạ
Vắt nửa mình sang thu”
Tựa bài thơ được đặt là “Sang thu”, nên chẳng mấy khó hiểu khi những rơi rớt của mùa hạ vẫn còn sót lại trong không gian. Đám mây mùa hạ còn quyến luyến chưa muốn rời, “vắt nửa mình sang thu”. Lối diễn đạt độc đáo, tài ba, gợi ra một hình ảnh mang tính hòa quyện. Trong đám mây đó có cả những tia nắng bỏng cháy mùa hè, một nửa lại đã chuyển mình sang màu xám bàng bạc của mùa thu. Động từ “vắt” khiến người đọc hình dung đám mây giống như một dải lụa đào uyển chuyển, mềm mại, duyên dáng. Cảnh vật đổi thay, không gian đổi thay nhưng còn hoài niệm chút vương vấn. Phải chăng, mùa thu đến mang cho lòng người sự lưng chừng, e ấp, như đám mây kia còn cố níu giữ màu vàng nắng hạ. Phải là một cây bút tinh tế, một điểm nhìn độc đáo và một tâm hồn mong manh mới có thể nhìn thấy cái đẹp của thiên nhiên qua lăng kính vạn hoa đa chiều đến vậy.
Trong vỏn vẹn hai khổ thơ, Hữu Thỉnh đã vẽ nên một bức tranh thu với sông, với sương, với hương ổi, với mây gió. Khúc nhạc mùa thu qua thơ Hữu Thỉnh không réo rắt, cũng chẳng sầu bi nhưng lại in đậm trong tâm trí người đọc. Chẳng cao sang, đài các, những chất liệu hiện thực chân phương, bình dị, qua lối miêu tả gợi mở và những động từ đắt giá, hình ảnh nàng thu giống như cô thôn nữ miền đồng bằng Bắc Bộ đang độ tuổi thanh xuân tràn đầy nhựa sống, ẩn mình sau lớp áo nâu sồng thanh thoát và vẻ dịu dàng, nữ tính đặc trưng. Đứng cạnh Xuân Diệu với “Đây mùa thu tới”, Nguyễn Khuyến với “Thu điếu”, “Thu vịnh”, “Thu ẩm”, “Sang thu:” của Hữu Thỉnh mang đến một làn gió âm trầm và nhẹ nhàng của mùa thu Bắc Bộ, đẹp dịu dàng mà có thể khiến lòng người vấn vương.
—————–HẾT——————–
Qua bài Bình giảng 2 khổ thơ đầu bài thơ Sang thu, các em đã có những cảm nhận đầu tiên về bức tranh thiên nhiên khi tiết trời chuyển từ hạ sang thu. Bên cạnh bức tranh lúc giao mùa, Sang thu của Hữu Thỉnh còn gửi gắm những triết lí sâu sắc, các em cùng tìm hiểu chi tiết qua bài Cảm nhận của em về bài thơ Sang Thu, Phân tích cảm hứng thu sâu sắc và tinh tế của Hữu thỉnh trong bài Sang thu, Cảm nhận của em về bức tranh thu trong bài thơ Sang thu, Suy nghĩ của em về bài thơ Sang thu.
Bản quyền bài viết thuộc trường trung học phổ thông Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng (thptsoctrang.edu.vn)
