Đề bài: Dàn ý phân tích bài thơ Tây tiến
3 bài mẫu Dàn ý phân tích bài thơ Tây tiến
I. Dàn ý phân tích bài thơ Tây tiến, mẫu 1:
1. Mở bài
– Trình bày một số nét tiêu biểu về tác giả Quang Dũng và đặc trưng thơ ca của ông (vừa hồn nhiên vừa tinh tế, mang vẻ đẹp hào hoa, phóng khoáng, đậm chất lãng mạn).
– Nêu một số nét khái quát về bài thơ Tây Tiến: hoàn cảnh ra đời, giá trị nội dung nổi bật của bài thơ.
>> Tham khảo thêm một số cách viết Mở bài Tây Tiến hay.
2. Thân bài
a. Một số nét khái quát
– Tây Tiến: là tên một đoàn quân được thành lập năm 1947, có nhiệm vụ kết hợp với bộ đội Lào để bảo vệ biên giới Việt – Lào, làm hao mòn lực lượng giặc Pháp.
– Xuất thân lính Tây Tiến: phần đông là người Hà Nội, trong đó có nhiều học sinh, sinh viên.
– Cảm hứng sáng tác: Quang Dũng viết bài thơ để bày tỏ nỗi nhớ với đoàn quân Tây Tiến sau khi chuyển sang công tác ở đơn vị khác.
b. Đường hành quân của đoàn quân Tây Tiến giữa thiên nhiên Tây Bắc
– Hai câu thơ đầu: nỗi nhớ thốt lên thành lời “Tây Tiến ơi” là tiếng gọi thân thương, “nhớ chơi vơi”là nỗi nhớ thường trực, bao trùm không gian.
– Bức tranh thiên nhiên Tây Bắc hoang sơ và dữ dội:
+ Địa danh Sài Khao, Mường Lát gợi sự hẻo lánh, xa xôi;
+ Các từ láy giàu tính tạo hình: “khúc khuỷu”, “thăm thẳm”, “heo hút”, điệp từ “dốc”, nghệ thuật điệp “Dốc lên … dốc lên” gợi địa hình hiểm trở, quanh co, gập ghềnh.
+ Hình ảnh “súng ngửi trời” thể hiện tầm cao của núi non mà người lính phải vượt qua nhưng cũng có cái hóm hỉnh của người lính trong đó.
+ Nhịp thơ bẻ đôi “Ngàn thước lên cao, ngàn thước xuống” gợi tả sự nguy hiểm tột cùng.
+ Hình ảnh nhân hóa: “cọp trêu người”, “thác gầm thét” gợi sự hoang sơ, man dại; thời gian: “chiều chiều”, “đêm đêm” những người lính phải thường xuyên đối mặt với điều hiểm nguy chốn rừng thiêng nước độc.
+ Sử dụng phần lớn các thanh trắc nhằm nhấn mạnh sự trắc trở, ghập ghềnh của địa hình.
– Khung cảnh thiên nhiên cũng có lúc êm dịu, mang đậm hương vị cuộc sống: “nhà ai Pha Luông …”, “cơm lên khói”, “Mai Châu mùa em …”, thanh bằng tạo cảm giác nhẹ nhàng, yên bình.
– Hình ảnh bi hùng về người lính Tây Tiến “dãi dầu không bước nữa”, “gục lên súng mũ bỏ quên đời”: có thể hiểu hai câu thơ đơn thuần miêu tả khoảnh khắc nghỉ ngơi của người lính sau cuộc hành quân dài, cũng có thể hiểu đó là sự nghỉ ngơi vĩnh viễn.
– Nhận xét: Thiên nhiên Tây Bắc hùng vĩ nhưng đầy rẫy những hiểm nguy, đó chính là những thử thách đối với những người lính Tây Tiến trên chặng đường hành quân.
c. Kỉ niệm đẹp về tình quân dân, vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc
– Kỉ niệm đêm liên hoan thắm tình quân dân:
+ Không khí đêm liên hoan tưng bừng với mà sắc rực rỡ, lộng lẫy: “bừng lên”, “hội đuốc hoa”, “khèn lên man điệu”; con người duyên dáng: “xiêm áo”, “nàng e ấp”.
+ Tâm hồn người lính bay bổng, say mê trong không khí ấm áp tình người: “Nhạc về Viên Chăn xây hồn thơ”.
– Khung cảnh sông nước, con người vùng Tây Bắc:
+ Đẹp huyền ảo, hoang dại, thiêng liêng: “Chiều sương”, “hồn lau nẻo bến bờ”
+ Con người lao động bình dị, mộc mạc: “dáng người trên độc mộc”, cảnh vật duyên dáng, đầy sức sống: “trôi dòng nước lũ hoa đong đưa”
– Nhận xét: nhờ bút pháp lãng mạn, Quang Dũng đã vẽ nên bức tranh thiên nhiên thơ mộng, cuộc sống sinh hoạt đầm ấm và hình ảnh con người duyên dáng của vùng Tây Bắc.
d. Hình tượng người lính Tây Tiến
– Chân dung người lính được miêu tả chân thực: “đoàn binh không mọc tóc”, ” xanh màu lá”, họ sống và chiến đấu trong điều kiện khắc nghiệt, thiếu thốn, gian khổ nhưng vẫn mạnh mẽ “dữ oai hùm”.
– Họ là những con người có tâm hồn lãng mạn, trái tim yêu thương “Mắt trừng gửi mộng”/ “Đêm mơ Hà Nội dáng kiều thơm”, lấy hình bóng người thương nơi quê nhà làm động lực chiến đấu.
– Vẻ đẹp bi tráng thể hiện qua sự hi sinh anh dũng của họ:
+ Sẵn sàng công hiến tuổi trẻ của mình cho đất nước “rải rác biên cương mồ viễn xứ”, “chẳng tiếc đời xanh”, “anh về đất”, ra đi thanh thản, nhẹ nhàng.
+ Cái chết đã được lí tưởng hóa như hình ảnh những tráng sĩ xưa: “áo bào”, “khúc độc hành”; thiên nhiên cũng đau đớn thay cho nỗi đau họ phải chịu.
– Nhận xét: Dù trong hoàn cảnh khó khăn những người lính Tây Tiến vẫn có những nét lãng mạn, hào hoa. Họ mang vẻ đẹp kiêu hùng, sẵn sàng hi sinh cho tổ quốc.
e. Lời hẹn ước, gửi gắm tình cảm của tác giả
– Câu thơ nhắc nhớ lại ý nguyện, quyết tâm ra đi một thời của đoàn quân Tây Tiến: “người đi không hẹn ước”, còn là sự tiếc thương những đồng đội đã hi sinh “thăm thẳm một chia phôi”.
– Niềm thương, nỗi nhớ, tình cảm gắn bó của tác giả luôn gửi lại nơi đoàn quân Tây Tiến: và vùng rừng núi Tây Bắc “Ai lên Tây Tiến … / Hồn về Sầm Nứa chẳng về xuôi”
3. Kết bài
– Giá trị nghệ thuật: bút pháp lãng mạn, những sáng tạo trong việc sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh thơ
– Tổng kết giá trị nội dung: bài thơ đã tái hiện vẻ đẹp vừa hùng vĩ, vừa thơ mộng của núi rừng Tây Bắc; hình tượng người lính kiên cường, dũng cảm không ngại hi sinh nhưng cũng lãng mạn, mộng mơ.
>> Một số cách viết Kết bài Tây Tiến hay, gây ấn tượng cho người chấm.
———————HẾT BÀI 1———————
Trong chương trình học Ngữ Văn lớp 12 phần bài Tây Tiến – Quang Dũng là một nội dung quan trọng các em cần chú ý Soạn bài Tây Tiến đầy đủ.
Ngoài nội dung ở trên, các em có thể tìm hiểu thêm phần Cảm nhận bài Tây Tiến nhằm chuẩn bị trước nội dung bài SGK Ngữ Văn lớp 12.
II. Dàn ý phân tích bài thơ Tây Tiến, mẫu 2:
1. Mở bài
– Quang Dũng là một nghệ sĩ tài hoa về nhiều lĩnh vực nhưng ông đạt được thành công nhất ở thơ ca.Thơ ông thể hiện một tâm hồn nhạy cảm, giàu chất lãng mạn, khả năng cảm nhận tinh tế về vẻ đẹp của thiên nhiên và tình người.
– “Tây Tiến” là một trong những bài thơ đặc sắc của Quang Dũng sáng tác cuối năm 1948 , khi chia tay với đơn vị cũ của mình là đòan quân Tây Tiến.Bài thơ thể hiện một cảm hứng lãng mạn và tinh thần bi tráng bất tuyệt của nhà thơ về những người chiến sĩ Tây Tiến một thời gian khổ, hào hùng.
2. Thân bài
a. Trước hết, về cảm hứng lãng mạn của bài thơ
– Bức chân dung kiêu hùng của người lính Tây Tiến được dệt nên bởi cảm hứng lãng mạn trên cái nền hùng vĩ, thơ mộng của núi rừng Tây Bắc : một vùng đất hoang sơ và nguyên thủy. Người lính vượt qua đèo cao, suối sâu với một tư thế đẹp, hùng dũng với nỗi nhớ “chơi vơi”…
– Bút pháp lãng mạn còn thể hiện qua âm thanh ghê rợn của “thác gầm thét, cọp trêu người” nhằm tô đậm vẻ hoang dại, bí ẩn của một vùng rừng thiêng, nước độc.Rồi ý thơ lại đột ngột mở ra một nỗi nhớ ấm áp về những kỷ niệm khó quên “cơm lên khói”; “thơm nếp xôi”…
– Thực-ảo đan xen trong nỗi nhớ về đêm liên hoan văn nghệ sôi nổi, tưng bừng với cái nhìn ngơ ngác của những người lính trước hình ảnh của những thiếu nữ Lào duyên dáng, đáng yêu ( “Kìa em xiêm áo tự bao giờ….xây hồn thơ”). Từ cảnh liên hoan văn nghệ thắm tình quân dân,nhà thơ chuyển cảnh về một vùng Châu Mộc với sông nước, cỏ cây mênh mang.Ở đây, bằng bút pháp chấm phá tinh tế , cảnh thơ như được phủ lên bằng một màn sương huyền thoại, da diết hồn của ngàn lau…giống như một bức họa cổ. ( “chiều sương ấy….hoa đong đưa”).
– Hùng vĩ và thơ mộng là cái nhìn riêng của chất thơ lãng mạn Quang Dũng.Tác giả gợi một hoài niệm, một tình yêu bâng khuâng đối với những vùng đất một thời gian gắn bó sâu nặng…
b. Cùng với cảm hứng lãng mạn, là tinh thần bi tráng của bài thơ
– Trong gian khổ, người chiến sĩ Tây Tiến luôn hiên ngang, bất khuất.Trên cái nền thiên nhiên hùng vĩ, tráng lệ, người lính xuất hiện với tầm vóc bi tráng , khác thường ( không mọc tóc; xanh màu lá; dữ oai hùm,,,).
– Sự hy sinh của họ cũng được bao bọc trong một không khí hòanh tráng, trang nghiêm mà thanh thản ( “Chiến trường đi…áo bào thay chiếu…Sông Mã gầm lên…”) .Họ ra đi trong âm thanh của dòng sông như một khúc nhạc chiêu hồn tử sĩ thật dữ dội, bi tráng…
– Chính cảm hứng lãng mạn đã tạo ra ở Quang Dũng cái nhìn mang tính anh hùng ca trước chân dung tinh thần của những người chiến sĩ mang một vẻ đẹp tâm hồn, lý tưởng “quyết tử cho Tổ quốc quyết sinh”.
– Cảm hứng lãng mạn và sắc thái bi tráng tạo nên chất sử thi đặc biệt của bài thơ.Bức chân dung người lính hào hoa, dũng cảm trên nền hùng vĩ, tráng lệ được tác giả hướng hồn thơ ngưỡng vọng vào một thế hệ anh hùng của thời đại kháng chiến chống Pháp.
3. Kết bài
Tóm lại, có thể nói “Tây Tiến” đã để lại những ấn tượng khó quên cho độc giả chính bởi cái cảm hứng lãng mạn và sắc thái bi tráng của bài thơ.
– Bởi lẽ, bài thơ đã góp tiếng nói độc đáo cùng với những bài thơ kháng chiến viết về người lính một thời chống Pháp…tất cả làm nên một bức tượng đài về những người chiến sĩ gian khổ, đau thương nhưng hào hoa, dũng cảm của thơ ca kháng chiến chống Pháp.Bài thơ gieo vào lòng người đọc những tình cảm yêu thương , ngưỡng vọng về một thời gian khổ, hào hùng của dân tộc.
III. Dàn ý phân tích bài thơ Tây Tiến, mẫu 3:
1. Mở bài
– Giới thiệu tác giả Quang Dũng và bài thơ Tây Tiến (Quang Dũng là một nghệ sĩ đa tài, Tây Tiến là bài thơ được tác giả viết bằng cả tâm tình của một người từng gắn bó và trải nghiệm với cuộc đời người lính Tây Tiến).
– Dẫn dắt và đi vào phân tích.
2. Thân bài
– Đôi nét về tác phẩm:
+ Hoàn cảnh sáng tác:
+ Rời xa đoàn quân Tây Tiến chưa bao lâu, hồi ức kỉ niệm về chiến trường xưa và đồng đội cũ vẫn đầy ắp trong tim, cứ thế mà trào ra theo nỗi nhớ, tuôn chảy thành bài thơ.
+ Ban đầu bài thơ có tên: Nhớ Tây Tiến.
– Những nội dung cần làm rõ:
+ Nỗi nhớ khung cảnh chiến trường Tây Bắc của nhà thơ. Một chiến trường vừa dữ dội ác liệt lại vừa thơ mộng trữ tình.
+ Cảnh đêm liên hoan ở cùng biên giới Việt – Lào tưng bừng, rộn rã và cảnh sông nước Châu Mộc huyền ảo, thơ mộng hiện lên qua nỗi nhớ tác giả.
+ Chân dung người lính Tây Tiến hào hùng mà hào hoa, với lí tưởng đẹp “chiến trường đi chẳng tiếc đời xanh”, với cái chết – bất tử đầy bi tráng.
+ Nhà thơ đã rời xa đơn vị, nhưng vẫn gửi lòng mình gắn bó với đơn vị, với những ngày tháng đã qua, với một thời đánh giặc anh hùng, rực lửa.
– Nét đặc sắc nghệ thuật:
+ Kết hợp hài hòa giữa bút pháp hiện thực và lãng mạn: thiên nhiên vừa hoang sơ vừa trữ tình, gắn liền với những kỉ niệm sâu lắng.
+ Cảm hứng lãng mạng và sắc thái bi tráng đã tạo nên tính sử thi đặc biệt cho bài thơ.
+ Một số thủ Pháp nghệ thuật như: đối lập, cường điệu…
+ Ngôn ngữ giàu chất tạo hình và giàu tính nhạc, âm điệu, nhịp thơ biến hóa linh hoạt. Giọng thơ thay đổi theo cảm xúc.
3. Kết bài
– Nhận xét chung về nội dung và nghệ thuật bài thơ.
– Phát triển mở rộng (nhận định, suy nghĩ của cá nhân).
——————-HẾT——————–
Như vậy, qua nội dung dàn ý trên, các em có thể tạo ra một bài văn phân tích bài thơ Tây Tiếncủa tác giả Quang Dung đầy đủ. Ngoài ra chi tiết nội dung phần Phân tích bút pháp và cảm hứng lãng mạn trong bài thơ Tây Tiến để có sự chuẩn bị tốt cho bài .
Bản quyền bài viết thuộc trường trung học phổ thông Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng (thptsoctrang.edu.vn)
