Dàn ý bình giảng bài thơ Gánh nước đêm của Trần Tuấn Khải

Dàn ý bình giảng bài thơ Gánh nước đêm của Trần Tuấn Khải

I. Dàn ý bình giảng bài thơ Gánh nước đêm của Trần Tuấn Khải

1. Mở bài

– Trần Tuấn Khải là một nhà thơ Việt Nam khá nổi tiếng đời Trần, cùng thời với nhà thơ Tản Đà. Thơ của ông không chứa đựng nhiều triết lý sâu xa, bí hiểm mà thường đơn giản mộc mạc luôn đề cập đến những thứ tình cảm của con người như tình cha con, vợ chồng, tình làng nghĩa xóm, tình yêu quê hương đất nước, tinh thần tương thân tương ái,… đó đều là những truyền thống quý báu của dân tộc.
– Gánh nước đêm cũng là một bài thơ như thế, trong bối cảnh đất nước lúc bấy giờ nó lại có một ý nghĩa sâu sắc hơn cả.

2. Thân bài

* Hoàn cảnh sáng tác:
– Đất nước bị thực dân Pháp xâm lược.
– Khởi nghĩa Yên Thế thất bại
– Phan Châu Trinh, Phan Bội Châu bặt tin tức.
=> Không khí đất nước khi ấy thật nặng nề u ám, nó đè nặng lên những con người có lòng yêu nước tha thiết như Trần Tuấn Khải.

* Hình ảnh cô gái gánh nước buổi đêm khuya:
– Công việc nặng nhọc, đường xa tít tắp, đêm tối mịt mù, hoang mang, cô đơn lạc lõng.
=> Liên tưởng đến hoàn cảnh đất nước lúc bấy giờ, cũng tối tăm, mờ mịt, không một tia sáng dẫn đường, những con người yêu nước vẫn cứ phải miệt mài hoạt động trong bóng tối, tránh tai mắt của địch. Hoàn cảnh khắc nghiệt, các cuộc khởi nghĩa dần bị đàn áp, niềm hy vọng gần như lụi tàn, bếp than hồng đêm đông đang hồi tắt, đó là nỗi đau chung của cả dân tộc.
– Thế nhưng dẫu có nặng nề, vất vả thì cô gái cũng biết kêu ai đỡ đần hộ, mọi người đều đã say giấc, cô vẫn phải tự mình vượt qua cái nặng nề, mệt nhọc.
=> Hình ảnh những chí sĩ yêu nước, một lòng vì cách mạng, dẫu có khổ, có mệt, có hy sinh xương máu nhưng cũng chẳng kêu than một lời.

* Tâm trạng của tác giả:
– Hai câu: “Nghĩ tiếc công cho bà Nữ Oa đội đá vá giời/ Con dã tràng lấp bể biết đời nào xong?”, lại thể hiện sự buồn phiền, bất lực của Trần Tuấn Khải trước thực cảnh đất nước.
+ Buồn vì kháng chiến thất bại, vì những người ra đi cứu nước như công giã tràng.
+ Buồn vì biết bao người thờ ơ, vô cảm, hèn nhát không dám đứng lên đấu tranh tự do của dân tộc, của đất nước mà lại cam chịu làm nô lệ cho kẻ thù.
– Mấy câu thơ cuối, nhắc lại lần nữa cái khổ sở của việc gánh nước đêm khuya, cũng là nỗi khổ của những con người yêu nước, cũng là lời trách móc, lời thức tỉnh những con người còn đang ngủ say, còn đang thờ ơ với viễn cảnh của đất nước, đánh thức lòng tự tôn dân tộc, lòng yêu nước, để toàn dân cùng nhau đoàn kết đứng dậy cứu nước ra khỏi cảnh lầm than.

3. Kết bài

– Gánh nước đêm là một bài thơ tự do, có kết cấu đơn giản, cầu từ giản dị, đời thường, mượn hình ảnh của cô gái gánh nước để diễn tả nỗi lòng tác giả, hoàn cảnh của đất nước một cách sâu kín.
– Đánh thức tấm lòng yêu nước, lòng tự tôn dân tộc, lòng căm thù giặc của một bộ phận lớn nhân dân dân Việt Nam, để cùng nhau chung tay đánh đuổi quân thù ra khỏi đất nước.

II. Bài văn mẫu Bình giảng bài thơ Gánh nước đêm của Trần Tuấn Khải

Trần Tuấn Khải là một nhà thơ Việt Nam khá nổi tiếng đời Trần, cùng thời với nhà thơ Tản Đà. Thơ của ông không chứa đựng nhiều triết lý sâu xa, bí hiểm mà thường đơn giản mộc mạc luôn đề cập đến những thứ tình cảm của con người như tình cha con, vợ chồng, tình làng nghĩa xóm, tình yêu quê hương đất nước, tinh thần tương thân tương ái,… đó đều là những truyền thống quý báu của dân tộc. Và dường như trong thơ ông luôn gợi nhắc đến đất nước, đến quê hương, đó là thứ tình cảm tha thiết gắn bó và thường trực của mỗi con người, dẫn thơ ông đi sâu vào lòng độc giả. Và Gánh nước đêm cũng là một bài thơ như thế, trong bối cảnh đất nước lúc bấy giờ nó lại có một ý nghĩa sâu sắc hơn cả.

Gánh nước đêm được sáng tác trong hoàn cảnh đất nước bị thực dân Pháp xâm lược, những cuộc khởi nghĩa, những cuộc nổi dậy, đặc biệt là cuộc khởi nghĩa của Hoàng Hoa Thám nơi rừng thiêng Yên Thế vì sức yếu lực mỏng đều bị thực dân Pháp đàn áp dã man, cả đất nước rơi vào bế tắc, tựa như màn đêm mịt mù xa xăm, chẳng biết sẽ về đâu. Mà các nhà yêu nước như Phan Bội Châu,…(Còn tiếp)

>> Bài mẫu chi tiết Bình giảng bài thơ Gánh nước đêm của Trần Tuấn Khải tại đây.

Bản quyền bài viết thuộc trường trung học phổ thông Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng (thptsoctrang.edu.vn)