Bài 26: Cơ cấu ngành công nghiệp

A. Kiến thức trọng tâm

Khái niệm: Cơ cấu ngành công nghiệp là tỉ trọng giá trị sản xuất từng ngành (nhóm ngành) trong toàn bộ hệ thống các ngành công nghiệp.

1. Cơ cấu công nghiệp theo ngành.

– Tương đối đa dạng: chia thành 3 nhóm với 29 ngành công nghiệp.

• Nhóm công nghiệp khai thác (4 ngành)
• Nhóm công nghiệp chế biến (23 ngành)
• Nhóm công nghiệp sản xuất, phân phối điện, khí đốt, nước (2 ngành).

– Các ngành công nghiệp trọng điểm:

• Là các ngành có thế mạnh lâu dài, mang lại hiệu quả cao về kinh tế xã hội, tác động mạnh mẽ tới sự phát triển các ngành kinh tế khác.
• Các ngành công nghiệp trọng điểm bao gồm: Chế biến lương thực thực phẩm, công nghiệp năng lượng, dệt may, hóa chất, phân bón…

– Hướng hoàn thiện cơ cấu ngành công nghiệp:

• Xây dựng một cơ cấu ngành công nghiệp tương đối linh hoạt, thích nghi với cơ chế thị trường, phù hợp với tình hình phát triển thực tế của đất nước cũng như xu thế chung của khu vực và thế giới.
• Đẩy mạnh các ngành công nghiệp chế biến nông – lâm – thuỷ sản, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng;
• Đầu tư theo chiều sâu, đổi mới trang thiết bị và công nghệ nhằm nâng cao chất lượng và hạ giá thành sản phẩm.

2. Cơ cấu công nghiệp theo lãnh thổ

– Phân bố không đều

• Tập trung đông ở các khu vực: đồng bằng sông Hồng và phụ cận, Đông Nam Bộ và vùng phụ cận, rải rác ở Duyên hải miền Trung.
• Thưa thớt ở các vùng còn lại.

– Các nhân tố ảnh hưởng đến tổ chức lãnh thổ công nghiệp: vị trí địa lí, tài nguyên thiên nhiên, kinh tế xã hội….

3. Cơ cấu công nghiệp theo thành phần kinh tế.

• Các thành phần kinh tế tham gia vào hoạt động công nghiệp ngày càng được mở rộng.
• Xu hướng chung: giảm tỉ trọng khu vực nhà nước, tăng tỉ trọng khu vực ngoài nhà nước, đặc biệt khu vực có vốn đầu tư nước ngoài.