Thực tế các em thấy như việc đẩy xe máy vào nhà (có bậc thềm cao hơn so với mặt đường), thì người ta thường làm một bề mặt nghiêng để giúp đẩy xe vào nhà được nhẹ nhàng hơn. Hay việc đi qua những cây cầu, nếu cầu càng thoai thoải thì ta đạp xe qua cũng nhẹ nhàng hơn.
Vậy mặt phẳng nghiêng là gì? mặt phẳng nghiêng có tác dụng giúp con người làm việc dễ dàng hơn như thế nào? chúng ta cùng đi tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
1. Đặt vấn đề
• Làm cách nào để đưa ông bên tông lên bờ? Một số người quyết định vạt bờ dùng mặt phẳng nghiêng để kéo lên. Điều này có làm giảm lực kéo vật lên hay không?
• Kết luận:
+ Dùng mặt phẳng nghiêng có thể làm giảm lực kéo ống lên trên
+ Muốn giảm lực kéo thì cần giảm độ nghiêng tức là tăng độ dài của mặt phẳng nghiêng.
+ Ưu điểm khi dùng mặt phẳng nghiêng:
– Tư thế đứng chắc chắn hơn.
– Kết hợp được một phần trọng lực của cơ thể cho lực kéo
– Cần một lực bé hơn (trọng lượng của vật) để kéo vật di chuyển.
2. Thí nghiệm và rút ra kết luận khi đo lực kéo vật trên mặt phẳng nghiêng
• Thí nghiệm đo lực kéo trên mặt phẳng nghiêng có độ nghiêng khác nhau:
• Kết luận:
+ Mặt phẳng càng nghiêng càng ít thì lực ta cần thiết phải tác dụng vào vật để kéo vật lên theo mặt phẳng nghiêng cũng càng nhỏ.
+ Lực cần thiết phải tác dụng vào vật để kéo vật lên theo mặt phẳng nghiêng nhỏ hơn trọng lượng của vật.
3. Câu hỏi vận dụng về mặt phẳng nghiêng
* Câu C3 trang 45 SGK Vật Lý 6:Nêu hai thí dụ về sử dụng mặt phẳng nghiêng.
* Lời giải:
– Người công nhân có thể dùng tấm ván để tạo mặt phẳng nghiêng và chuyển dễ dàng các thùng dầu nhớt nặng lên (xuống) xe.
– Người Ai Cập đã biết đắp những con đường dốc (mặt phẳng nghiêng) để di chuyển những khối đá lớn lên cao trong quá trình xây dựng kim tự tháp.
* Câu C4 trang 45 SGK Vật Lý 6:Tại sao đi lên dốc càng thoai thoải càng dễ hơn?
* Lời giải:
– Do tính chất của mặt phẳng nghiêng “mặt phẳng càng nghiêng càng ít, thì lực để kéo vật trên mặt phẳng đó càng nhỏ” nên đi lên càng thoai thoải càng dễ dàng hơn.
* Bài C5 trang 45 SGK Vật Lý 6:Ở hình dưới chú Bình đã dùng một lực 500N để đưa một thùng phuy nặng 2000N từ mặt đất lên xe ôtô. Nếu sử dụng một tấm ván dài hơn thì chú Bình dùng lực nào có lợi hơn trong các lực sau đây?
a) F = 2000N b) F > 500N
c) F < 500N d) F = 500N
Hãy giải thích câu trả lời của em.
* Lời giải:
– Nếu dùng tấm ván dài hơn thì chú Bình nên dùng lực F < 500N để đưa thùng phuy nặng 2000N từ mặt đất lên xe ôtô.
– Vì lúc đầu (chưa dùng hoặc dùng tấm ván nắng hơn) thì với lực 500N chú Bình đã đưa được vật lên xe.Giờdùng tấm ván dài hơn nên độ dốc ít hơn độ dốc lúc đầu, do đó lực đẩy vật bây giờ phải nhỏ hơn lực đẩy lúc đầu.
Như vậy, các em thấy mặt phẳng nghiêng giúp con người làm việc dễ dàng hơn bằng cách: bỏ ra một lực nhỏ hơn (trọng lực P của vật) để di chuyển vật. Và với nội dung bài mặt phẳng nghiêng các em cần nhớ 2 ý chính sau:
+ Dùng mặt phẳng nghiêng có thể kéo (đẩy) vật lên với lực nhỏ hơn trọng lượng của vật.
+ Mặt phẳng càng nghiêng ít thì lực cần để kéo vật trên mặt phẳng đó càng nhỏ.
