Hoa đu đủ đực không chỉ được biết đến trong các món ăn mà đây còn là một vị thuốc trong y học. Từ lâu, trong dân gian đã sử dụng loại dược liệu này để chữa các bệnh về đường tiêu hóa, hô hấp và hỗ trợ điều trị ung thư rất hiệu quả. Ngày nay, y học hiện đại cũng đã chứng minh hoa của cây đu đủ đực mang đến nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe con người. Vậy hãy cùng THCS Hưng Bình tìm hiểu xem hoa đu đủ đực có tác dụng gì nhé.
Hoa đu đủ đực là gì?
Trước khi đi tìm hiểu hoa đu đủ đực có tác dụng gì thì cùng xem thử hoa đu đủ đực là gì nhé.
Advertisement
Đu đủ có tên khoa học là Carica papaya L. Là loài cây có nhiều dạng tính như đực, cái, lưỡng tính. Cây đu đủ chỉ có duy nhất một ngọn, ngọn chính mọc thẳng đứng, khá mềm, nếu bị gãy, phần ngọn này sẽ sinh ra thêm 2, 3 ngọn khác..
Advertisement
Cây đu đủ chia làm hai loại là cây đu đủ đực và cây đu đủ cái. Cây đu đủ cái sẽ cho ra quả, còn đu đủ đực thì cho ra hoa. Hoa đu đủ đực là trong những một bộ phận quan trọng của cây đu đủ đực. Hoa có màu trắng vô cùng đẹp mắt với đài nhỏ, năm cánh, cuống dài. Nhụy hoa màu vàng, hoa mọc thành chùm và mang mùi thơm khá đặc trưng.
Hoa đu đủ được còn được biết đến là một loại thuốc quý trong y học có tác dụng cải thiện sức khỏe và chữa nhiều bệnh.
Advertisement
Đặc điểm nhận dạng của hoa đu đủ đực
Cũng như nhiều loại cây khác, giống đu đủ được chia ra thành 2 loại là đực và cái. Thoạt nhìn bên ngoài, cây đu đủ đực sẽ không có gì khác biệt so với cây cái. Cụ thể, chúng đều có hình dạng màu sắc giống nhau và tốc độ sinh trưởng cũng như nhau. Tuy nhiên, giống cây đu đủ đực thường hiếm hơn, vì trong 100 hạt gieo cấy thì chỉ có xác suất khoảng 3 – 5 cây đu đủ là giống đực.
Cây đu đủ đực thân nhỏ hơn cây đu đủ cái, điểm đặc trưng chính là khi phát triển thường mọc hoa ở phần kẽ lá, hoa thường mọc dài, nhiều. Thân cây đu đủ đực hay cây đu đủ thường ít khi có nhánh, phần cành lá mọc chủ yếu ở ngọn, cao từ 1-3m.
Lá hình chân vịt, cuống hơi dài, có từ 5-7 khía. Hoa đu đủ đực màu trắng, đài nhỏ, có 5 cánh. Mùi hoa đu đủ đực rất thơm, thường thu hút côn trùng đến thụ phấn cho cây. Cây đu đủ đực có ra quả, nhưng phần quả này nhỏ và hầu như không có tác dụng gì cả.
Cây đu đủ đực rất hiếm, khó mọc, vì người trồng thường ưa cây đu đủ cái hơn vì chúng ra quả. Phân biệt 2 loại đu đủ đực cái như sau:
- Cây đu đủ đực thường nhỏ hơn rất nhiều so với đu đủ cái.
- Rễ cây đu đủ cái thường ngắn, mọc lông, phần rễ này không chắc chắn vì thế khi có gió to, mưa cây thường hay bị gãy. Rễ cây đu đủ đực thuộc dạng rễ cọc, mọc sâu dưới đất.
- Hoa đu đủ đực mọc ở kẽ lá, dạng chùm gồm nhiều nhành hoa và chùm hoa dài. Hoa đu đủ đực trên cây thường mọc rất nhiều, nhưng cây lại có ít quả, thường xuyên bị rụng do phần cuống không chắc chắn, quả nhỏ và không ăn được. Ngược lại với cây đu đủ đực, cây đu đủ cái có ít quả hơn nhưng to, ăn được, vị ngọt.
Hiện nay, cây đu đủ đực thường được trồng ở các vùng xen canh, hoặc những nơi trồng thảo dược đặc hữu. Bởi hoa đu đủ đực được sử dụng chủ yếu để làm dược liệu chữa bệnh. Hoa đu đủ thường được thu hái vào thời gian từ tháng 5 – 10, có thể dùng cả dạng tươi và khô, có tác dụng trong việc chữa trị nhiều chứng bệnh khác nhau.
Bên cạnh đó, lá đu đủ đực cũng có tác dụng chữa bệnh. Chúng có thể mọc đơn và mọc thành dạng chùm ở phần ngọn của cây. Cuống lá trông rất dài, còn phiến lá mềm và rất mỏng với chiều rộng không quá 60cm. Phần mặt dưới của lá có nhiều đường gân nhỏ nổi lên.
Thành phần hóa học có trong hoa đu đủ đực
Muốn biết hoa đu đủ đực có tác dụng gì thì cũng nên biết được những thành phần của hoa. Nhiều nghiên cứu hiện đại cho biết, chiết xuất của hoa đu đủ đực rất giàu hoạt chất chống lão hóa. Vì vậy, nó có khả năng hỗ trợ điều trị bệnh ung thư, đồng thời ngăn ngừa sự phát triển của các tế bào xấu.
Thành phần vô cơ
Người ta thấy hoa đu đủ đực chứa các nguyên tố đa lượng cũng như vi lượng: Kali (K), Natri (Na), Mangan (Mn), Magie (Mg), Sắt (Fe), Kẽm (Zn), Đồng (Cu), Canxi (Ca), … với tỷ lệ khác nhau.
Trong đó, Kali là một chất dinh dưỡng thiết yếu, nó giúp chuyển hóa protein và carbohydrate. Natri rất cần thiết trong việc điều chỉnh áp suất thẩm thấu của cơ thể và hỗ trợ duy trì cân bằng toan kiềm và cân bằng nước trong cơ thể.
Sự thiếu hụt của Magie có thể ảnh hưởng đến hầu hết mọi hệ thống cơ quan của cơ thể con người. Hàm lượng canxi trong hoa cho giá trị 9,32 mg/g. Canxi cần thiết cho răng, xương và máu khỏe mạnh. Hàm lượng canxi trong hoa cho thấy khả năng sử dụng chúng để điều trị bệnh thiếu Canxi.
Kẽm và Sắt là chất dinh dưỡng vi lượng cho cơ thể sống. Kẽm cần cho sự chắc khỏe của móng và các quá trình chuyển hóa. Sắt cần cho tạo máu. Nó liên kết với hemoglobin trong cơ thể giúp chuyển oxy từ phổi đến các mô tế bào.
Thành phần hữu cơ
Người ta thấy trong hoa đu đủ đực có axit folic trong hoa với nồng độ cao 510,34 mg / 100 g trọng lượng khô. Axit folic hay vitamin B9 là một vitamin thiết yếu, cần cho nhiều chuyển hóa của cơ thể.
Trong hoa còn có các hợp chất phenolic như axit caffeic, axit gentisic, axit m ‐coumaric, axit p ‐coumaric, axit salicylic và quercetin. Ngoài ra còn có alkaloid và saponin.
Các chiết xuất của hoa đu đủ có hoạt tính chống oxy hóa thông qua ức chế gốc tự do DPPH. Đồng thời nó cũng các tác dụng kháng khuẩn, chống lại hai vi khuẩn gây bệnh là Escherichia coli và Bacillus subtilis.
Hoa đu đủ đực có ở đâu?
Giống đu đủ đực nói riêng và cây đu đủ nói chung vốn có nguồn gốc từ Mexico. Sau đó, loại cây này được di thực sang các khu vực như: Nam Mỹ, Trung Mỹ, Châu Phi và Châu Á. Hiện nay, cây đu đủ được trồng phổ biến ở các vùng khí hậu nhiệt đới như: Ấn Độ, Việt Nam hay Philippin.
Tại Việt Nam, giống cây đu đủ đực thường được tìm thấy chủ yếu ở các tỉnh thuộc miền núi phía Bắc như: Yên Bái, Sơn La, Lạng Sơn,…
Hoa đu đủ đực thường được trồng ở các vùng xen canh cây đu đủ, những nơi trồng thảo dược đặc hữu. Bởi nó sử dụng để làm thảo dược chữa bệnh là chính.
Thu hái và chế biến hoa đu đủ đực
Hoa đu đủ được thu hoặc từ tháng 5-10. Khi thu hái về sẽ được phơi khô, để loại bỏ những tạp chất cũng như dễ dàng bảo quản, sử dụng hơn.
Cách chế biến hoa đu đủ đực thành thuốc
Vì biết được hoa đu đủ được có tác dụng gì đối với sức khỏe con người nên người ta đã thu hoạch và chế biến hoa đu đủ đực để làm thuốc. Bông tươi thường thu hoạch khi cây trồng được 2 đến 3 năm tuổi. Người ta sẽ hái vào lúc sáng sớm, khi trời còn tờ mờ sương. Theo kinh nghiệm dân gian, hái hoa lúc còn đọng những giọt sương mai sẽ giữ lại đầy đủ những dược tính của nó.
Vì sản lượng hạn chế, chỉ khoảng 20-30% trong tự nhiên, nên chúng thường được phơi khô để sử dụng lâu dài. Chỉ cần phơi trong nắng nhẹ, cho hoa hơi héo đi, chuyển sang màu vàng nghệ là được. Cuối cùng mang đi đóng gói bảo quản để làm thuốc.
Hoa đu đủ đực có tác dụng gì?
Với những thành phần nêu trên, hoa đu đủ đực xứng đáng là vị thuốc quý trong Đông y vì mang đến nhiều công dụng tuyệt vời cho sức khỏe. Vậy hoa đu đủ đực có tác dụng gì? Cùng tìm hiểu nhé. Dưới đây là những công dụng của hoa đu đủ đực:
Hỗ trợ trị bệnh ung thư
Các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng, các chất như phenol, beta – carotene tự nhiên trong trong hoa đu đủ có khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ và giúp tăng cường chức năng của hệ miễn dịch. Từ đó, loài hoa này đã được nghiên cứu và kết luận rằng có thể ngăn ngừa, ức chế và hỗ trợ điều trị ung thư rất tốt.
Đặc biệt khả năng kháng ung thư của hoa đu đủ đực còn mang đến ưu điểm là không gây độc tính, không tác dụng phụ và không làm cản trở hệ tuần hoàn máu. Vì vậy, phương pháp sử dụng dược liệu này trong việc hỗ trợ điều trị ung thư đã mang lại niềm hi vọng cho các bệnh nhân bị ung thư ở giai đoạn đầu. Giúp họ giảm bớt việc phải phụ thuộc quá nhiều vào thuốc Tây y thông thường, hay những hình thức tốn kém, nguy hiểm như tiêm truyền hóa, xạ trị như trước.
Hỗ trợ hệ tiêu hóa
Hoa đu đủ đực ngăn ngừa, điều trị các chứng bệnh liên quan đến tiêu hóa như khó tiêu, táo bón, viêm đường ruột,… Đây là những tình trạng khá khó chịu khi chế độ dinh dưỡng của bản thân bất ổn. Men papain trong hoa đu đủ đực giúp hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn, ngăn ngừa táo bón, chống viêm ruột, ngăn chặn tình trạng ợ nóng, ợ chua, khó tiêu,…
Ngoài ra, trong hoa đu đủ đực có hàm lượng cao các vi khoáng như vitamin C ,E và Folate còn giúp cho hệ tiêu hóa hoạt động thuận lợi hơn, đồng thời thúc đẩy quá trình trao đổi chất trong cơ thể.
Ngăn ngừa đau tim và giảm nguy cơ đột quỵ
Theo nghiên cứu mới nhất của một trường Đại học tại Mỹ, số người trong độ tuổi trung niên khi được tăng cường bổ sung hàm lượng Beta-Carotene một cách đầy đủ có thể phòng tránh được các bệnh lý về tim mạch rất cao.
Trong khi đó, hoa đu đủ đực lại chứa Beta-Carotene với hàm lượng dồi dào. Vì vậy, dược liệu này cũng được sử dụng để hỗ trợ chữa đau tim, đột quỵ.
Với công dụng thông huyết, bổ máu đã được y học công nhận từ lâu, cây đu đủ đực còn được sử dụng để điều hòa tim mạch, giúp trái tim luôn khỏe mạnh. Từ đó góp phần giúp người bệnh kiểm soát được huyết áp, chống lại việc thành các huyết khối sâu, và phòng tránh nguy cơ đột quỵ diễn ra bất ngờ.
Hỗ trợ đường hô hấp
Quả không sai khi nói hoa đu đủ đực là vị thuốc “trị bách bệnh”. Bởi ngoài chữa ung thư, bệnh về tiêu hóa, đau tim, đột quỵ, loại hoa này còn có công dụng tốt với các bệnh liên quan đến hệ hô hấp. Trong đó đặc biệt hữu hiệu là điều trị chứng ho có đờm hoặc ho khan lâu ngày. Người ta thường kết hợp sử dụng với mật ong hoặc dùng hoa đu đủ đực hấp đường phèn để đạt được kết quả tốt nhất.
Bên cạnh đó, loại dược liệu này còn được bổ sung thêm chất kháng viêm, nhờ đó mà có thể cải thiện đáng kể các triệu chứng ở hệ hô hấp như ho, đau rát cổ họng, khàn giọng.
Điều hòa huyết áp
Hiện nay, cây đu đủ đực thường được nhiều người sử dụng trong những món ăn – bài thuốc hàng ngày nhằm hỗ trợ điều trị các bệnh về huyết áp, giúp lưu thông máu hiệu quả mà người bệnh không cần phụ thuộc nhiều vào thuốc Tây.
Hoa đu đủ đực giúp điều hòa huyết áp trong cơ thể, giúp máu được lưu thông dễ dàng hơn. Hàm lượng dưỡng chất trong đu đủ giúp ngăn ngừa hiệu quả các bệnh như nguy hiểm từ tình trạng huyết áp tăng cao, hay gây ngất do huyết áp tụt.
Bởi nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, hoa đu đủ đực chứa rất nhiều hợp chất từ Folate, chất chống oxy hóa. Chúng có tác dụng giống như vị thuốc giảm cholesterol, ngăn ngừa sự hình thành mảng bám cholesterol. Vì vậy mà giúp phòng tránh hiệu quả các bệnh liên quan đến đường huyết.
Hỗ trợ điều trị tiểu đường
Trong hoa đu đủ đực còn có các thành phần hoạt chất giúp cải thiện nồng độ Insulin trong cơ thể. Nhờ đó mà nồng độ Insulin được giữ ở trạng thái cân bằng, đường huyết luôn ổn định và những người mắc bệnh tiểu đường sẽ ít gặp phải biến chứng hơn.
Tuy nhiên, đối với bệnh tiểu đường, hoa đu đủ đực chỉ có tác dụng hỗ trợ cải thiện nồng độ Insulin chứ không thể chữa dứt điểm được bệnh. Vì vậy, người bệnh nên sử dụng loại hoa này kết hợp cùng các phương pháp điều trị khác dưới chỉ định của bác sĩ nhằm có được hiệu quả tốt nhất.
Hỗ trợ giảm cân
Trong thành phần của hoa đu đủ đực còn chứa nhiều chất xơ, vitamin A, B và C dồi dào. Vì vậy, chúng có thể giúp những người đang thừa cân, béo phì ở trong tình trạng nhanh no mà không tích trữ quá nhiều năng lượng trong cơ thể..
Bên cạnh đó, bạn nên áp dụng các chế độ ăn uống, tập luyện phù hợp, cùng lối sống khoa học cũng sẽ giúp phòng tránh được các bệnh lý liên quan như xương khớp, tim mạch,…
Ngăn chặn sự phát triển của các gốc tự do
Gốc tự do được biết đến là nguồn cơn của các bệnh mãn tính như: Ung thư, viêm loét dạ dày, xơ vữa động mạch,… Vì vậy, biện pháp bảo vệ sức khỏe tốt nhất là cần chủ động ngăn chặn sự phát triển các gốc tự do gây hại trong cơ thể.
Trong khi đó, hoa đu đủ đực vẫn là một vị thuốc được đánh giá cao nhờ chứa hoạt chất chống oxy hóa, cùng với các vitamin A, C, E nên có khả năng chống lại các gốc tự do xâm nhập vào cơ thể một cách hiệu quả.
Hoa đu đủ đực chữa bệnh gì?
Dù được sử dụng rộng rãi trong y học cổ truyền và cả y học hiện đại nhưng không phải ai cũng biết được hoa đu đủ đực chữa bệnh gì. Bên cạnh các tác dụng nêu trên, dược liệu này thường được sử dụng để chủ trị trong các chứng bệnh sau:
- Viêm họng.
- Sỏi thận.
- Tiểu rắt.
- Đau niệu đạo.
- Hỗ trợ điều trị ung thư.
- Hoa đu đủ đực chữa dạ dày.
- Ho khan, ho gà, ho nhiều về đêm, ho có đờm.
- Hoa đu đực chữa viêm phế quản.
Cách sử dụng hoa đu đủ đực
Cả lá và hoa của đu đủ đực đều có thể dùng được ở cả 2 dạng là tươi hoặc khô. Với dạng khô, hoa đu đủ đực có rất nhiều cách sử dụng khác nhau như: Nấu nước, pha trà, ngâm rượu hay ngâm mật ong,… Dưới đây là hướng dẫn một số cách dùng phổ biến:
Cách sử dụng hoa đu đủ đực chưng, hấp mật ong
Đây chính là phương pháp giúp điều trị ho, đau họng cực kỳ hiệu quả, đó là dùng hoa đu đủ đực trộn với mật ong, hoặc đường phèn, sau đó đem chưng cách thủy.
Dùng uống mỗi ngày 2-4 lần sẽ hết bệnh nhanh. Đặc biệt hoa đu đủ đực khi chưng mật ong sẽ rất tốt cho trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, bà bầu,…
Chỉ cần lấy khoảng 8 gram bông khô (hoặc 10 gram bông tươi), cho thêm một chút mật ong, tất cả để vào một cái chén sứ, sau đó cho vào nồi đậy nắp lại.
Chưng cách thủy hoa đu đủ trên lửa vừa, thỉnh thoảng mở nắp ra, nhỏ nước vào bát rồi đậy lại. Cứ đun như vậy, khoảng 30-40 phút sau thì lấy ra uống nước, ăn luôn cái.
Nếu không có mật ong, bạn có thể thay thế bằng đường phèn. Giã nhỏ cục đường phèn để vào bát hấp tương tự như trên.
Cùng xem bí quyết làm hoa đu đủ ngâm mật ong trong video sau đây từ Food and Travel Vietnam.
https://www.youtube.com/watch?v=GWoZywFo7d4
Cách ngâm rượu hoa đu đủ đực
Hoa đu đủ đực ngâm rượu cũng là một phương pháp cực kỳ hiệu quả có tác dụng giảm ho, giảm đau nhức xương khớp, tăng cường chức năng hệ tiêu hóa.
Cách ngâm rượu hoa đu đủ đực như sau: Chuẩn bị hoa đu đủ (đã sao vàng hạ thổ) khoảng 1kg cùng với 6 lít rượu. Thời gian ngâm rượu hoa đu đủ trong khoảng 1 tháng trở lên. Để tăng chất lượng cho rượu có thể kết hợp ngâm cùng với khoảng 200ml mật ong.
Chế biến món ăn với hoa đu đủ đực
Bên cạnh việc dùng uống, thì bông đu đủ đực còn là một món ăn “đặc sản” của người dân tộc miền núi phía Bắc. Những món có thể kể đến như: nộm hoa đu đủ đực, hoa đu đủ đực xào tỏi, hoa đu đủ đực xào thịt bò,…Thích hợp để nấu thành các món ăn tùy thích, vừa giúp bồi bổ sức khỏe hàng ngày, vừa mang lại công dụng chữa bệnh hiệu quả. Dưới đây là một số gợi ý để chế biến hoa đu đủ đực trong các món ăn mà bạn có thể tham khảo:
Bông đu đủ đực xào chay
- Chuẩn bị: Hoa đu đủ đực khoảng 100g, từ 3 – 4 lá đu đủ bánh tẻ, hành tăm, quả cà dại.
- Đem các nguyên liệu rửa sạch.
- Lá đu đủ thái nhỏ, cà cắt thành miếng vừa ăn.
- Phi thơm hành cùng với dầu ăn, sau đó cho tất cả các nguyên liệu vào xào nhanh tay, nêm nếm gia vị vừa miệng (đến khi gần chín).
- Dùng ăn như một món rau trong bữa cơm hàng ngày.
Cách nấu hoa đu đủ đực xào tỏi
- Chuẩn bị: Hoa đu đủ đực tươi khoảng 200 – 300g , tỏi và các gia vị khác.
- Sau khi rửa sạch thì ngâm hoa đu đủ đực với nước muối pha loãng cho sạch.
- Để giảm bớt vị đắng chát của hoa, bạn có thể luộc qua với nước sôi. Sau đó, vắt bớt nước, vò nát hoa rồi ướp với một chút hạt tiêu, gia vị và để khoảng 5 phút.
- Sau khi băm tỏi thì cho vào chảo phi thơm, tiếp tục cho hoa đu đủ vào đảo nhanh tay, rồi tắt bếp.
- Đây được xem là món đặc sản của người dân ở miền núi Tây Bắc, vừa có hương vị thơm ngon, lại vừa tốt cho sức khỏe.
Cách pha trà hoa đu đủ đực
Hoa đu đủ đực pha trà uống hàng ngày sẽ đem lại nhiều tác dụng rất tốt. Dùng hoa đu đủ khô, hãm với khoảng 1 lít nước uống trong ngày.
- Chuẩn bị: Hoa đu đủ đực khô khoảng 20 – 30g.
- Bạn đem rửa sạch hoa đu đủ, sau đó cho vào ấm pha trà chuyên dụng.
- Cho 300ml nước đã đun sôi vào ấm trà.
Để khoảng 15 phút cho trà ngấm rồi dùng uống dần, giúp ngăn ngừa bệnh tật và cải thiện sức khỏe cho cơ thể.
Nếu bạn không uống được đắng, có thể cho thêm chút đường phèn hoặc mật ong để dùng, sẽ giúp giảm vị đắng đi rất nhiều.
Lưu ý khi sử dụng hoa đu đủ đực
Mặc dù là loại dược liệu lành tính, ít gây tác dụng phụ, nhưng khi sử dụng hoa đu đủ đực để chữa bệnh, bạn cần lưu ý những điều sau:
- Nên cẩn trọng khi sử dụng hoa đu đủ đực cho trẻ nhỏ.
- Không dùng hoa cho những đối tượng bị dị ứng với bất kỳ thành phần của lá và hoa đu đủ đực.
- Phụ nữ mang thai và đang cho con bú là đối tượng không nên sử dụng dược liệu này.
- Lựa chọn đúng hoa đu đủ đực. Tốt nhất, người dùng nên mua tại những địa chỉ uy tín, có chất lượng đảm bảo, tránh gây hại cho sức khỏe.
- Trước khi sử dụng, cần vệ sinh sạch sẽ và sơ chế dược liệu đúng cách. Hãy rửa hoa đu đủ đực với nước, sau đó ngâm trong nước muối loãng để loại bỏ hết các tạp chất.
Hoa đu đủ đực là loại dược liệu quen thuộc và mang đến nhiều công dụng chữa bệnh tuyệt vời. Thông qua bài viết trên chắc bạn cũng đã biết hoa đu đủ đực có tác dụng gì đối với sức khỏe con người rồi đúng không?
Trên đây là những bật mí của THCS Hưng Bình để trả lời cho câu hỏi hoa đu đủ đực có tác dụng gì? Mong rằng những thông tin chia sẻ trên đây đã giúp bạn hiểu rõ hơn về loại dược liệu này, cũng như biết cách sử dụng hiệu quả để bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình. Đừng quên Like và Share để bachkhoaWiki có thêm động lực mang đến cho bạn thêm nhiều kiếng thức thú vị hơn nữa nhé.
