Tác giả: Thi Thi – Ngày đăng: 02-09-2021
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, Việt Nam đang không ngừng hội nhập vào nền kinh tế toàn cầu, các giao dịch liên kết và xuyên quốc gia sẽ tăng lên ngày càng nhiều hơn. Điều này dẫn đến một thách thức lớn trong việc quản lý và xử lý các vấn đề liên quan giao dịch liên kết..Vậy giao dịch liên kết là gì? Từ phía doanh nghiệp cần biết gì để tránh những rủi ro không đáng có từ giao dịch liên kết? Hãy cùng THCS Hưng Bình tìm hiểu về giao dịch liên kết là gì với những thông tin đầy đủ nhất và cụ thể nhất nhé.
Advertisement
Giao dịch liên kết là gì?
Theo số liệu qua các năm cho thấy, phần lớn các lỗi dẫn đến nguy cơ truy thu 1 con số khủng về tiền thuế mà rất nhiều kế toán mắc phải và không để ý hoặc thiếu kinh nghiệm dự đoán trước cũng như nhìn ra được những rủi ro để đề phòng đó chính là liên quan đến hình thức giao dịch liên kết. Đây cũng là một lỗi được các cơ quan thuế bắt thóp doanh nghiệp. Vậy giao dịch liên kết là gì sẽ được giải thích ngay sau đây.
Advertisement
Giao dịch liên kết có thể được hiểu một cách đơn giản nhất đó là giao dịch phát sinh giữa các bên có quan hệ liên kết trong quá trình sản xuất, kinh doanh, bao gồm:
- Các hoạt động từ mua, bán, trao đổi, thuê, cho thuê, mượn, cho mượn, chuyển giao, chuyển nhượng tài sản vô hình, tài sản hữu hình,..
- Các hoạt động vay, cho vay, dịch vụ tài chính, đảm bảo tài chính và các công cụ tài chính khác,…
- Những thỏa thuận sử dụng chung nguồn lực như hợp lực, hợp tác khai thác sử dụng nhân lực,…
- Chia sẻ chi phí giữa các bên liên kết,…
Dựa trên đó người nộp thuế phải thực hiện kê khai các giao dịch liên kết khi có những hoạt động sản xuất, kinh doanh có xuất hiện giao dịch liên kết. Ngoại trừ các yếu tố làm giảm nghĩa vụ thuế do quan hệ liên kết chi phối hay việc tác động để xác định nghĩa vụ thuế đối với các giao dịch tương đương với các giao dịch độc lập có cùng điều kiện.
Advertisement
Theo Thông tư 66/2010/TT-BTC thì giao dịch liên kết được hiểu là giao dịch kinh doanh giữa các bên liên kết.
Từ những thông tin trên chắc hẳn bạn đọc đã biết được giao dịch liên kết là gì, để hiểu rõ hơn về những nguyên tắc cũng như quy định liên quan đến hình thức giao dịch liên kết hãy tiếp tục theo dõi ở phần sau nhé.
Doanh nghiệp có giao dịch liên kết là gì?
Doanh nghiệp có giao dịch liên kết là một dạng mô hình doanh nghiệp mà nó hoạt động, vận hành dưới hình thức góp vốn giữa các công ty và doanh nghiệp để hình thành hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp này. Doanh nghiệp liên kết phải thực hiện các công tác liên quan kế toán riêng theo đúng quy định của pháp luật hiện hành về kế toán.
Các quan hệ có liên kết
Trong mối quan hệ dù là trực tiếp hay gián tiếp cùng chịu sự điều hành, kiểm soát, cũng như là việc cùng góp vốn hay đầu tư của một bên khác. Khi một bên tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào việc điều hành, kiểm soát, góp vốn hoặc đầu tư vào bên kia cần tuân thủ các điều khoản sau:
- Doanh nghiệp này cần nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp kia.
- Trong trường hợp mà cả hai doanh nghiệp đều có ít nhất 25% vốn góp của chủ sở hữu và cùng do một bên thứ ba nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp.
- Khi một doanh nghiệp là cổ đông lớn nhất về vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp kia và nắm giữ trực tiếp hoặc gián tiếp ít nhất 10% trong tổng số cổ phần của doanh nghiệp kia đang có.
- Một doanh nghiệp bảo lãnh hoặc cho một doanh nghiệp khác vay vốn dưới bất kỳ hình thức nào với điều kiện khoản vốn vay ít nhất bằng 25% vốn góp của chủ sở hữu của doanh nghiệp đi vay và chiếm trên 50% tổng giá trị các khoản nợ trung và dài hạn của doanh nghiệp đi vay.
- Một doanh nghiệp chỉ định thành viên ban lãnh đạo điều hành hoặc nắm quyền kiểm soát của một doanh nghiệp khác với điều kiện số lượng các thành viên được doanh nghiệp thứ nhất chỉ định chiếm trên 50% tổng số thành viên ban lãnh đạo điều hành hoặc nắm quyền kiểm soát của doanh nghiệp thứ hai; hoặc một thành viên được doanh nghiệp thứ nhất chỉ định có quyền quyết định các chính sách tài chính hoặc hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thứ hai.
- Hai doanh nghiệp cùng có trên 50% thành viên ban lãnh đạo hoặc cùng có một thành viên ban lãnh đạo có quyền quyết định các chính sách tài chính hoặc hoạt động kinh doanh được chỉ định bởi một bên thứ ba.
- Hai doanh nghiệp có cá nhân thuộc một trong các mối quan hệ vợ, chồng, cha đẻ, cha nuôi, mẹ đẻ, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi, anh ruột, chị ruột, em ruột, anh rể, em rể, chị dâu, em dâu, ông nội, bà nội, cháu nội, ông ngoại, bà ngoại, cháu ngoại, cô, chú, bác, cậu, dì ruột và cháu ruột nắm quyền điều hành hoặc kiểm soát về nhân sự, tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
- Có mối quan hệ trụ sở chính và cơ sở thường trú hoặc cùng là cơ sở thường trú của tổ chức, cá nhân nước ngoài giữa 2 cơ sở.
- Doanh nghiệp dưới sự quản lý của một cá nhân thông qua vốn góp của cá nhân này vào doanh nghiệp đó hoặc trực tiếp tham gia điều hành doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp chịu sự điều hành, kiểm soát quyết định trên thực tế đối với hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp kia.
Nguyên tắc áp dụng trong giao dịch liên kết là gì?
- Về phía người nộp thuế cần chú ý nguyên tắc sau:
Tong quá trình kinh doanh, sản xuất nếu xuất hiện bất cứ hình thức giao dịch liên kết nào thì người nộp thuế buộc phải thực hiện kê khai cũng như xác định giá giao dịch liên kết để không làm giảm nghĩa vụ thuế thu nhập của doanh nghiệp. ngoại trừ những yếu tố làm giảm trừ nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp.
- Về phía cơ quan thuế cần chú ý những nguyên tắc sau:
Các công tác quản lý, kiểm tra, thanh tra người nộp thuế được cơ quan thuế thực hiện theo nguyên tắc giao dịch độc lập và bản chất quyết định hình thức để không công nhận các giao dịch liên kết làm giảm nghĩa vụ thuế của doanh nghiệp với ngân sách nhà nước và thực hiện điều chỉnh giá giao dịch liên kết sao cho đúng nghĩa vụ thuế quy định tại Nghị định này.
Quy định về giao dịch liên kết và các thủ tục thuế liên quan
Các quy định doanh nghiệp cần tuân thủ khi có bất cứ giao dịch liên kết nào phát sinh:
- Khi kê khai các giao dịch liên kết cần kèm theo Tờ khai quyết toán thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp có trách nhiệm lập hồ sơ xác định giá trong giao dịch liên kết và giải trình chi tiết việc lập, cơ sở lập khi kết thúc kỳ báo cáo tài chính
- Giá giao dịch liên kết được xác định theo nguyên tắc so sánh với giao dịch độc lập tương đồng và nguyên tắc bản chất quyết định hình thức để loại trừ các yếu tố làm giảm nghĩa vụ thuế do quan hệ liên kết chi phối, tác động.
- Nếu có bất kỳ phát sinh giao dịch liên kết nào, doanh nghiệp phải kê khai thông tin về quan hệ liên kết và giao dịch liên kết.
Đặc biệt, Doanh nghiệp cũng cần lưu ý thanh toán cho bên liên kết không được trừ vào chi phí tính thuế trong kỳ nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
- Bên liên kết không thực hiện bất kỳ hoạt động sản xuất, kinh doanh nào liên quan đến ngành nghề, hoạt động sản xuất, kinh doanh của người nộp thuế.
- Bên liên kết có hoạt động sản xuất, kinh doanh nhưng quy mô không tương xứng với giá trị giao dịch mà bên liên kết nhận được từ người nộp thuế.
- Bên liên kết không có quyền lợi, trách nhiệm liên quan đối với tài sản, hàng hóa, dịch vụ cho người nộp thuế.
- Bên liên kết là đối tượng cư trú của một nước hoặc vùng lãnh thổ không thu nhập thuế thu nhập doanh nghiệp, không góp phần tạo doanh thu, giá trị gia tăng cho hoạt động, sản xuất kinh doanh của người nộp thuế.
Dấu hiệu, hành vi chuyển giá trong giao dịch liên kết
Những dấu hiệu cho thấy doanh nghiệp chuyển giá:
- Doanh nghiệp trong quá trình sản xuất – kinh doanh bằng cách kê khai giá nguyên liệu đầu vào rất cao hơn so với thực tế, cùng với việc khai tăng các chi phí bổ sung khác như chi phí chạy quảng cáo, khuyến mại,… nhằm đưa lợi nhuận về số 0 hoặc âm.
- Về phía các nhà đầu tư cũng có ý đồ chuyển giá, ngay từ đầu, họ chủ động tăng giá đầu vào để tạo giá trị khủng về tài sản cố định của doanh nghiệp.
- Doanh nghiệp đưa lên số liệu cho thấy lỗ liên tục nhiều năm trong khi khoản doanh thu tăng, hoạt động sản xuất lại mở rộng.
- Dựa vào chi phí trả lãi tiền vay để giảm hoặc triệt tiêu thuế thu nhập doanh nghiệp.
- Bán hàng hóa, nguyên vật liệu cho các bên có quan hệ liên kết với giá thấp hơn nhiều so với giá bán cho các bên không có quan hệ liên kết.
- Các liên kết nước ngoài có quyền định đoạt giá chuyển giao hàng hóa, nguyên liệu để chuyển được nhiều lợi nhuận trước thuế ra nước ngoài nhờ việc nắm giữ vốn lớn tại các doanh nghiệp Việt Nam.
Những hành vi mang tính chuyển giá trong giao dịch liên kết tại Việt Nam sẽ để lại các hậu quả nghiêm trọng như làm thất thu ngân sách, tình trạng cạnh tranh không lành mạnh, tạo sức ép lên các doanh nghiệp tuân thủ nghĩa vụ nộp thuế…, nhưng từ việc xác định có hiện tượng, có hành vi chuyển giá để đi đến một quyết định có tính pháp lý là một việc cực kỳ khó.
Vì vậy, để khắc phục tình hình này, cần có sự phối hợp hành động chặt chẽ giữa nhiều cơ quan quản lý nhà nước về tài chính, thuế, thương mại, hải quan… ở Trung ương và địa phương để ngăn chặn hành vi này.
Trên đây là những thông tin về giao dịch liên kết là gì và những nguyên tắc quy định hy vọng sẽ hữu ích cho bạn đọc tránh được những rủi ro không đáng có liên quan đến giao dịch liên kết. Nếu thông tin trên hữu ích với bạn thì hãy Like và Share để ủng hộ THCS Hưng Bình ra thêm nhiều bài nhé.
