Giải bài 5: Glucozơ

A – Kiến thức trọng tâm

I – Tính chất vật lí và trạng thái tự nhiên

•  Glucozơ là chất rắn, tinh thể không màu, dễ tan trong nước, vị ngọt kém đường mía.
•  Glucozơ có trong lá hoa, rễ, quả chín (quả nho), mật ong (khoảng 30%), cơ thể người (0,1%) và động vật,…

II – Cấu tạo phân tử

• Glucozơ có công thức phân tử là C₆H₁₂O₆
• Glucozơ tồn tại chủ yếu ở dạng mạch vòng: dạng a-glucozơ và b- glucozơ.
• CTCT dạng mạch hở:

CH­₂OH-CHOH-CHOH-CHOH-CHOH-CH=O  hoặc viết gọn là CH­₂OH[CHOH]₄CHO

• Glucozơ là hợp chất tạp chức, dạng mạch hở phân tử có cấu tạo của anđehit đơn chức và ancol 5 chức.

III – Tính chất hóa học

Tính chất của andehit đơn chức và ancol đa chức.

1 – Tính chất của ancol đa chức

• Tác dụng với Cu(OH)₂: ở nhiệt độ thường  tạo phức đồng glucozơ (dd màu xanh lam- nhận biết glucozơ)

2C₆H₁₂O₆ + Cu(OH)₂ → (C₆H₁₁O₆)₂Cu + 2 H₂O

=> Glucozơ có nhiều nhóm OH kề nhau.

• Phản ứng tạo este: tạo este chứa 5 gốc axit axetic khi phản ứng với anhidric axetic có mặt piridin

=> Glucozơ  có 5 nhóm OH

2 – Tính chất của andehit

• Oxi hóa glucozơ
• Bằng dd AgNO₃ trong NH₃: tạo ra amoni gluconat và Ag (nhận biết glucozơ)

HOCH₂(CHOH)₄CHO + 2AgNO₃ + 3NH₃ + H₂O →(t^o) 2Ag¯ + 2NH₄NO₃+ HOCH₂(CHOH)₄COONH₄

                                                                                                                       Amoni gluconat

• Bằng Cu(OH)₂ môi trường kiềm: tạo ra natri gluconat và Cu₂O¯ đỏ gạch (nhận biết glucozơ)

                                                                                                       Natri gluconat

• Khử glucozơ bằng H₂ : tạo ra sobitol (poliancol)

                                                                     Sobitol

3 – Phản ứng lên men

IV- Điều chế và ứng dụng

1 – Điều chế

• Trong công nghiệp, gluco zơ được điều chế bằng cách thủy phân tinh bột trong môi trường axit clohiđic loãng hoặc ezim.

2 – Ứng dụng

• Làm thuốc tăng lực cho người già
• Dùng để tráng ruột phích