Đề bài: Phân tích bức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ
Phân tíchbức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ hay, ấn tượng
I. Dàn ý Phân tíchbức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ (Chuẩn)
1. Mở bài
Giới thiệu tác giả Thạch Lam và tác phẩm “Hai đứa trẻ”:
– Thạch Lam là một trong những cây bút xuất sắc của nhóm “Tự lực văn đoàn”.
– “Hai đứa trẻ” đã khắc họa một cách chân thực, rõ nét nhưng cũng không kém phần lãng mạn khung cảnh buổi chiều tàn bên con phố huyện vắng vẻ.
2. Thân bài
– Khái quát giá trị nội dung và hiện thực của tác phẩm, khung cảnh làng quê buổi chiều tàn buồn thương, những kiếp người bé mọn và dòng cảm xúc của nhân vật Liên.
– Âm thanh, hình ảnh, màu sắc mang đậm nét đồng quê như tiếng trống thu không, tiếng ếch nhái, tiếng muỗi, những đám mây ánh hồng, mặt trời từ từ lặn khuất.
→ Khung cảnh đẹp mà buồn, lộng lẫy mà tang thương…(Còn tiếp)
>> Xem chi tiết Dàn ýPhân tíchbức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ tại đây.
II. Bài văn mẫu Phân tíchbức tranh phố huyện lúc chiều tàn trong Hai đứa trẻ (Chuẩn)
Trong thời kì văn học lãng mạn 1930 – 1945, “Tự lực văn đoàn” là nhóm bút phát triển với nguồn lực mạnh mẽ gồm những cây viết độc đáo, sáng tạo và có tầm ảnh hưởng tới phần lớn nam thanh nữ tú thời bấy giờ. Bên cạnh những bài thơ được ví như “ngôn tình thời xưa” viết bởi Xuân Diệu, Chế Lan Viên,… Thạch Lam, một cái tên nổi bật trong làng truyện ngắn cũng xuất thân từ nhóm bút này. Với “Gió đầu mùa”, “Nhà mẹ Lê”, truyện ngắn “Hai đứa trẻ” đã khẳng định chỗ đứng vững chãi của Thạch Lam trong sự nghiệp văn học nước nhà. Tác phẩm đã khắc họa một cách chân thực, rõ nét nhưng cũng không kém phần lãng mạn khung cảnh buổi chiều tàn bên con phố huyện vắng vẻ, điểm xuyết trong đó là hình ảnh cô bé Liên với những dòng cảm xúc, hồi tưởng xốn xang, nao lòng.
Gọi là truyện, nhưng truyện ngắn của Thạch Lam thường không mang tính kể hay có diễn biến phức tạp, rõ ràng. “Hai đứa trẻ” được viết giống như một chuyến du hành thời gian, có hiện tại, có quá khứ, không có mở đầu hay tình huống thắt nút, tác giả muốn đặc tả không gian phố huyện nghèo ven đường tàu, nơi niềm vui của những đứa trẻ con gói gọn vào việc ngắm nhìn đoàn tàu đêm. Sử dụng chất liệu đời thường bình dị, bức tranh phố huyện trong tác phẩm hiện lên với vẻ ủ dột, buồn bã từ con người đến cảnh vật, điểm xuyết vào đó là diễn biến tâm trạng cô bé Liên khi chứng kiến khoảnh khắc tàn lụi của một ngày dài, mang đến cho người đọc những dòng cảm xúc xót xa và đồng cảm với những mảnh đời côi cút nơi đây.
Bức tranh phố huyện được đặt vào khung cảnh hoàng hôn, trải qua một ngày dài, vạn vật đều mang màu sắc ảm đạm thiếu sức sống. Bức tranh thiên nhiên buồn bã, não nề từ con người đến cảnh vật. Ngày tàn, chợ vãn, những kiếp người bám trụ vào mảnh đất nghèo ven tàu,… tất cả tạo nên một không khí phố huyện nghèo khổ, heo hút. Khung cảnh ngày tàn với âm thanh gợi từ “tiếng trống thu không”, tiếng trống báo hiệu kết thúc một ngày lao động từ “trên cái chòi huyện nhỏ, từng tiếng một vang ra để gọi buổi chiều”, “tiếng ếch nhái kêu ran” ngoài đồng ruộng, “tiếng muỗi vo ve”. Chiều hoàng hôn buông làm phai mờ cảnh vật, màu chiều buồn báo hiệu một ngày đã hết. Rõ là tả âm thanh, những âm thanh dai dẳng, réo rắt, nhưng người ta lại không cảm thấy sự vui tươi, nhộn nhịp của con người sau một ngày làm việc hăng say nay được trở về nhà mà thay vào đó là sự não nề. Tiếng động vật, tiếng trống vẳng lại từ xa, vậy vốn bản thân khu phố huyện ấy phải yên ắng thế nào, cô liêu thế nào thì những âm thanh nhỏ bé ấy mới có thể khuấy động được cả không gian. Trên nền âm thanh ấy là những hình ảnh, màu sắc đượm buồn, “Phương Tây đỏ rực như lửa cháy”, những đám mây “ánh hồng như hòn than sắp tàn”. Màu của ráng chiều, màu cam, màu đỏ ối hòa quyện vào nhau, sắc hoàng hôn chỉ có thể nhìn ngắm khi sống ở vùng nông thôn. Chỉ một lát nữa thôi, những sắc màu ấy sẽ bị thay thế bởi màn đêm, bởi bóng tối bủa vây, bao trùm lên tất cả. Dường như, có một sự níu giữ, một sự tiếc nuối trong câu văn của tác giả. Những con người ở phố huyện ấy phải chăng đang cố gắng cảm nhận, lắng nghe và ghi nhớ những khoảnh khắc cuối cùng của ngày tàn. Một bức tranh phong cảnh thiên nhiên quen thuộc mà sao buồn thương, cảm tưởng như có thể nghe thấy cả tiếng ếch kêu dai dẳng ngoài vườn. Hoàng hôn đẹp đẽ, tráng lệ mà ảm đạm, não nề.
“Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”, trên cái nền không gian ấy, con người không dung cũng mang nét đượm buồn, ủ dột. Cảnh phiên chợ tàn cùng sự xuất hiện của con người càng làm tăng thêm sự xơ xác, tiêu điều của xóm huyện nghèo khổ. “Chợ đã vãn từ lâu”, “chỉ còn một vài người bán hàng về muộn ở lại dọn hàng, họ trò chuyện vội vã với nhau vài câu”, “trên nền chợ chỉ còn lại rác rưởi, vỏ thị, vỏ bưởi,…”. Con người xuất hiện tuy không lẻ loi, cô độc, nhưng cái nghèo dường như đã ăn vào máu xương, vào cuộc sống của họ”, “những đứa trẻ con nhà nghèo ở ven chợ cúi lom khom trên mặt đất, đi tìm tòi, nhặt nhạnh những thanh nứa, thanh tre hay bất kì thứ gì còn sót lại”. Những đứa trẻ nhà nghèo chỉ biết tìm những thứ người ta bỏ đi sau phiên chợ để có cái ăn, có đồ chơi. Những người dân ỏ phố huyện này lần lượt được xây dựng với những tính cách đối lập, những hoàn cảnh khác nhau, nhưng chung quy lại, họ chung nhau một chữ “nghèo”. “Mẹ con chị Tí ngày mò cua bắt ốc, đêm lại dọn hàng nước bán, dù chăm chỉ làm lụng nhưng vẫn không đủ sống”, bà cụ Thi lúc nào cũng say xỉn, nghiện rượu cùng tiếng cười khanh khách đầy ám ảnh, hai chị em Liên và An, những đứa trẻ tuổi đời còn rất nhỏ nhưng đã tự coi giữ một cửa hàng tạp hóa giúp mẹ. Rồi gánh phở nhà bác Siêu, một thức quà được coi là xa xỉ ở cái phố huyện quanh năm nghèo đói này, rồi gia đình bác xẩm mù sống bằng nghề hát dạo qua ngày mong mỏi một chút hảo tâm của khách qua đường,… Những số phận ấy, những con người tưởng chừng như đang ngày một lụi tàn, héo mòn vẫn ngày ngày bám víu, nương tựa vào mảnh đất này, cùng nhau tồn tại. Cuộc sống mòn mỏi, sống chỉ để cho qua ngày. Phải chăng, cái nghèo, cái buồn chán đã bòn rút hết sức sống của họ, hay chính hoàn cảnh éo le đã đưa đẩy họ về với vùng đất này, cảm thông và chia sẻ để cùng nhau kiếm sống…
Bức tranh phố huyện tạm bợ, nghèo đói nay lại càng trở nên ủ dột dưới con mắt quan sát của cô bé Liên. Là nhân vật trung tâm, điểm nhìn của tác giả cũng bắt nguồn từ nhân vật này. Cô bé cảm nhận được sự tiêu điều nơi phố huyện, xót thương cho những số phận long đong lận đận nhà mẹ con chị Tí, cho bà cụ Thi, tiếc nuối quãng thời gian gia đình khá giả còn được sống trên thành phố sung túc, đủ đầy. Tâm hồn nhạy cảm, từng trải và lối suy nghĩ già trước tuổi, đứng trước khung cảnh ngày tàn, em cảm nhận được “mùi âm ẩm bốc lên trộn lẫn với mùi cát bụi quen thuộc”, sự ẩm mốc lại trở thành một thứ gì đó quen thuộc, ăn mòn vào cuộc sống. Đáng ra, trẻ con phải có một cái nhìn ngây thơ, non nớt, lạc quan yêu đời, nhưng với Liên, cô như cảm nhận cùng cảnh vật, có yên tĩnh, có buồn thương, có tiếc nuối, có buông bỏ. Dù trong hoàn cảnh cùng cực, em vẫn thấy được sự chăm chỉ, cần mẫn cố gắng, yêu thương đùm bọc lẫn nhau của tình mẫu tử nhà mẹ con chị Tí, vẫn “rót đầy một cút rượu ty” cho bà cụ Thi điên dở, động lòng thương những đứa trẻ nhặt rác nhưng đành ngậm ngùi quay đi vì không có tiền cho chúng, và không quên dành tình cảm của một người chị cả trong nhà cho cậu bé An. Liên là nhân vật duy nhất được miêu tả có diễn biến cảm xúc trong tác phẩm, đồng thời, Thạch Lam cũng lấy điểm nhìn của Liên để miêu tả cảnh sắc buổi chiều của phố huyện nghèo ven đường tàu, qua đó vừa đảm bảo tính cụ thể, chân thực trong miêu tả, vừa có tính trữ tình, lãng mạn theo cảm nhận của một cô bé đang lớn.
Bức tranh phố huyện hiu hắt, buồn thương được Thạch Lam khắc họa bằng cả tài và tình, người đọc vừa có dịp được sống trong không khí của một xóm quê nghèo, vừa đau xót, cám cảnh cho những số phận bất hạnh, tẻ nhạt nơi đây. Nhưng ẩn sâu trong họ vẫn là niềm tin, là sự cố gắng, tin vào bản chất tốt đẹp của con người và cùng mong chờ ánh sáng cuộc đời sẽ soi chiếu đến họ. Thiên nhiên đẹp và buồn, sự quẩn quanh bế tắc của con người cũng đã đặt ra một nỗi băn khoăn cho người đọc về kiếp đời sống mòn, đồng thời thể hiện sự tôn trọng, cảm mến với những con người luôn có ước mơ, nghị lực. Giọng văn miêu tả độc đáo mà gần gũi đã làm nên cái chất Thạch Lam, làm nên tên tuổi để đời của một thời kì văn học đỉnh cao của nước nhà.
—————– HẾT ——————
Tham khảo bài mẫu phân tích hình ảnh phố huyện lúc chiều tàn trong truyện Hai đứa trẻ, các em học sinh có thể cảm nhận bức tranh phố huyện nhỏ bé, heo hút, nơi bóng tối đang luồn lách vào từng hoạt động sống của con người. Tiếp theo, để hiểu thêm về hoàn cảnh sáng tác, phong cách văn chương của Thạch Lam, các em cần tìm hiểu bàiPhân tích chất lãng mạn trong tác phẩm Hai đứa trẻ, cảm nhận bài Hai đứa trẻ,Phân tích vẻ đẹp tính cách và tâm hồn nhân vật Liên trong truyện ngắn Hai đứa trẻ,Trong Hai đứa trẻ, Thạch Lam miêu tả những loại ánh sáng nào? Ý nghĩa?,..
