Đề bài: Giới thiệu một số biện pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao yêu thương, tình nghĩa
Bài làm:
Một tác phẩm muốn hay và có giá trị, một tác phẩm văn học truyền đạt được những giá trị nội dung đặc sắc cần phải sử dụng những biện pháp nghệ thuật tiêu biểu. Các biện pháp nghệ thuật như một phương tiện hữu hiệu mà thông qua đó tác giả thể hiện được ý đồ của mình vào tác phẩm. Trong ca dao, dân ca Việt Nam, đặc biệt là ca dao yêu thương tình nghĩa các biện pháp nghệ thuật quen thuộc và gần gũi cũng được sử dụng rất nhiều nhằm biểu đạt những tình cảm, cảm xúc cho người đọc người nghe.
Nghệ thuật so sánh là biện pháp tiêu biểu được sử dụng nhiều trong đa số các bài ca dao. Dựa trên sự tương đồng, gần gũi về một nét tính chất nào đó giữa hai sự vật, hiện tượng tạo nên những hình ảnh nghệ thuật đầy mới mẻ, khơi gợi cảm xúc thẩm mĩ của người tiếp nhận. Đồng thời, nhân vật trữ tình có dịp bộc lộ những tình cảm, tâm trạng của mình gửi đến đối tượng trữ tình.
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ mẹ kính cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
Nghệ thuật so sánh gần gũi giúp dễ hiểu, dễ nhớ, dễ đi sâu vào lòng người. Công cha – như núi; Nghĩa mẹ – như nước – một lời thủ thỉ căn dặn mỗi người phải biết ơn, ghi nhớ đức hi sinh, sự vất vả, công ơn lớn lao, cao cả như núi sông của cha mẹ.
“Tình anh như nước dâng cao
Tình em như dải lụa đào tẩm hương”.
Bằng biện pháp so sánh, tình cảm đôi lứa được bộc lộ một các vừa cụ thể lại vừa trừu tượng. Thể hiện được những tình cảm lớn lao, cháy bỏng , mãnh liệt lại vừa nhẹ nhàng, mềm mại, tế nhị trong tình yêu của hai người. Đó là những cảm xúc của những người đang yêu, thật đẹp, thật đáng trân quý.
Yêu nhau như thể tay chân,
Anh em hòa thuận, hai thân vui vầy.
Hay:
Anh em như thể tay chân
Rách lành đùm bọc dở hay đỡ đần
Tình cảm gia đình, tình anh em được ví như ” chân tay” , sự gắn bó keo sơn không thể tách rời nhau , câu ca dao như mọt lời nhắn nhủ về tình cảm anh em trong gia đình dòng họ, phải yêu thương, chăm sóc và đùm bọc lẫn nhau. Đó là tình cảm quý báu và thiêng liêng cần được trân trọng và giữ gìn.
Nhân hóa, ẩn dụ cũng là những biện pháp nghệ thuật được sử dụng nhiều trong ca dao yêu thương tình nghĩa. Thông qua việc gọi tên, miêu tả, sử dụng các từ ngữ chỉ hoạt động, tính chất của người thay thế cho vật đã biểu đạt được những tình cảm của nhân vật trữ tình rõ rệt:
“Khăn thương nhớ ai,
Khăn rơi xuống đất.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn vắt lên vai.
Khăn thương nhớ ai,
Khăn chùi nước mắt.
Đèn thương nhớ ai,
Mà đèn không tắt.
Mắt thương nhớ ai,
Mắt ngủ không yên.
Đó là nỗi nhớ thương da diết của người con gái gửi tới người mình yêu, nỗi nhớ cồn cào, khắc khoải cùng nỗi lo âu, là tâm trạng ngổn ngang “trăm mối tơ vò” trong nỗi nhớ người thương. Dòng tâm trạng đó được bộc lộ thật ý nhị, tinh tế mà sâu sắc.
“Ước gì sông rộng một gang
Bác cầu dải yếm cho chàng sang chơi”
Chiếc cầu”dải yếm” ấy là chiếc cầu của tình yêu, chiếc cầu được xây đắp bằng tình cảm sóng trào của cô gái gửi người thương. Chiếc cầu ấy là cấu nối của tình yêu, là con tim rạo rực trong tình yêu của người con gái đang tuổi xuân thì
“Muối ba năm muối đang còn mặn
Gừng chín tháng gừng hãy còn cay
Đôi ta nghĩa nặng tình dày
Có xa nhau đi nữa cũng ba vạn sáu ngàn ngày mới xa”
Hình ảnh’”muối’, “gừng” là những hình ảnh thân thuộc, bình dị với người dân lao động, nó tượng trưng cho tình cảm vợ chồng mặn nồng, đậm đà mà sâu sắc, vững bền.
Ngoài ra, trong ca dao yêu thương tình nghĩa còn sử dụng các hình ảnh mang tính biểu tượng cao như chiếc cầu trong tình yêu, mận- đào để chỉ người con trai và con gái, hình ảnh con cò chỉ cuộc đời người phụ nữ lam lũ vất vả:
“Nước non lận đận một mình
Thân cò lên thác xuống ghềnh bấy nay
Ai làm cho bể kia đầy
Cho ao kia cạn, cho gầy cò con?”
Hay:
“Bây giờ mận mới hỏi đào
Vườn hồng đã có ai vào hay chưa?
Mận hỏi thì đào xin thưa
Vườn hồng có lối nhưng chưa ai vào.”
Thể thơ lục bát cũng được vận dụng nhiều trong ca dao, là một thể thơ truyền thống của dân tôc. Lục bát tạo điều kiền để bày tỏ cảm xúc một cách tự nhiên, tính hiệp vần chặt chẽ tạo nên những bài ca dao hài hòa, cân đối.
Ca dao yêu thương, tình nghĩa và ca dao Việt nam nói chung đã trở thành một “món ăn” dân dã của văn học Việt. Biết bao bài ca dao đi vào thơ ca tạo nên nét đặc sắc, tính thẩm mĩ và nét riêng biệt của dân tộc Việt Nam.
Những bài làm văn viết về Ca dao yêu thương tình nghĩa có rất nhiều, bên cạnh bài Giới thiệu một số biện pháp nghệ thuật thường gặp trong ca dao yêu thương, tình nghĩa, thầy cô và học sinh tham khảo thêm nhiều hơn nữa những bài văn mẫu khác như Giải thích câu ca dao Nhiễu điều phủ lấy giá gương, Cảm nhận của em về số phận người phụ nữ qua các câu ca dao than thân, yêu thương, tình nghĩa, Hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong ca dao, Cảm nhận về câu ca dao: “Thân em như tấm lụa đào Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”, rất nhiều những bài văn mẫu hi vọng sẽ giúp các bạn có kiến thức cho quá trình viết văn nhanh chóng dễ dàng nhất.
Bản quyền bài viết thuộc trường trung học phổ thông Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận.
Nguồn chia sẻ: Trường THPT Thành Phố Sóc Trăng (thptsoctrang.edu.vn)
